محبــوبه عشــوریان | آموزش صنایع دستی

سازسازی سنتی

نظر به قابلیت انتقال خوب صوت در سازهای چوبی ساخت گونه‌های مختلفی از سازهای مورد استفاده در موسیقی ردیف و دستگاهی و موسیقی مقامی ایران با بهره‌گیری از چوب انجام می‌شود اصولاً استفاده از چوب‌های مختلف در ساخت آلات و ادوات موسیقی ایرانی انیس موسیقی سایر ملل پیشینه‌ای کهن دارد امروزه نیز چنین است و باید گفت برای هرگونه ساز باید از مناسب‌ترین چوب‌ها استفاده شود مثلاً برای سنتور و ویولن از چوب گردو و برای سه تار از چوب توت استفاده می‌شود گفتنی است که هنر ساز سازی معمولاً با انواعی از هنرهای مرتبط با چوب همچون نازک کاری مشبک منبت حاتم طراحی خراطی و غیره همراه است . هم چنین با توجه به آنکه در ساخت‌های سازها با مسئله آکوستیک یا «صوت خوب» مورد توجه باشد لذا یک سازنده ي ساز باید شخصاً با اکوستيك صوت آشنا باشد و یا از اطلاعات اسنادی مسلط به این خاصیت استفاده کند تا ساز علاوه بر زیبایی، خوش صدا هم باشد.

ساخت بسیاری از سازهای موسیقی سنتی ایران نظیر سنتور، تار، سه تار، ویلون و..... و نیز ساخت تعداد قابل ملاحظه یی از سازهای موسیقی مقامی مانند قیچك، رباب و.... در محدوده ی هنرهای مرتبط با چوب قرار می گیرد.

بدیهی است در زمنیه ی ساخت و ارایه ی هر ساز چند نکته ی اساسی مطرح است که عبارتند از:

- زیبایی کار

- کیفیت اثر هنری

- کیفیت مطلوب صدای ساز

از این رو هر هنرمند سازنده ی ساز باید از دقایق و ظرایف مربوط به سازشناسی در محدوده ی ساز ذی ربط آگاهی داشته باشد.

سازندگان سازهای سنتی کشورمان در سراسر کشور پراکنده هستند. گو اینکه هنرمندان کارگاه ساز سازی سازمان میراث فرهنگی کشور در تهران در مجموع، بالاترین تخصص را در زمینه ی ساخت انواع سازهای موسیقی سنتی و مقامی دارا هستند.